وام بانکی نوعی تسهیلات مالی است که از سوی بانک‌ها به مشتریان ارائه می‌شود. این تسهیلات می‌تواند به صورت وجه نقد، بن کارت یا کارت‌های اعتباری خرید به مشتریان اعطا گردد. متقاضیان می‌توانند از وامی که به صورت وجه نقد دریافت کرده‌اند برای تأمین نیازهای مختلف خود و از وام‌های خرید کالا که به صورت کارت اعتباری ارائه می‌گردند، برای خرید لوازم منزل از فروشگاه‌های تعیین شده، اقدام کنند.

وام خرید مسکن، وام ازدواج، وام خرید خودرو و وام خوداشتغالی انواع رایجی از این وام‌ها هستند. در ادامه قصد داریم توضیحات کاملی پیرامون انواع وام بانکی، نحوه دریافت وام، مهم‌ترین بانک‌های ایران و طرح‌های تسهیلاتی این بانک‌ها را با شما به اشتراک بگذاریم.

منظور از وام بانکی چیست؟

وام بانکی یکی از روش‌های تأمین مالی است که افراد می‌توانند تحت عنوان شخص حقیقی یا حقوقی از طریق بانک‌ها برای دسترسی به آن اقدام کنند. این وام‌ها در نود درصد مواقع به صورت یک مبلغ مشخصی وجه نقد به درخواست کننده تسهیلات اعطا می‌شوند. وام گیرنده می‌تواند با قبول شرایط و ارائه تضمیناتی از جمله داشتن ضامن معتبر و یا چک بانکی از وام بانکی بهره‌مند شود تا برای تأمین نیازهای مختلف خود از آن استفاده کند.

میزان نرخ بهره یا سود بانکی، مدت زمان بازپرداخت، تضمینات مورد نیاز و شرایط گیرنده وام که از سوی بانک تعیین می‌شود، 4 گزینه بسیار مهم هستند که با ایجاد تنوع در طرح‌های تسهیلاتی، افرادی با شرایط متفاوت را برای دریافت وام از بانک‌ها پوشش می‌دهند. وام‌های بانکی به افراد و شرکت‌ها کمک می‌کنند تا به منظور تحقق اهداف شخصی یا کاری خود، به  سرمایه مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند.

انواع وام بانکی

وام‌ بانکی انواع مختلفی دارد و با عناوین متعدد و در جهت برآورده شدن اهداف خاصی به اشخاص اعطا می‌شود.

وام‌های شخصی برای تأمین نیازهای شخصی مانند خرید لوازم خانگی، تعمیرات منزل، پرداخت هزینه‌های سفر، ازدواج و غیره از سوی بانک وام دهنده به فرد درخواست کننده اعطا می‌گردند. انواع وام مسکن می‌توانند با اهدافی چون خرید منزل مسکونی، ساخت منزل مسکونی و یا تعمیر مسکن به درخواست کننده اعطا شود. این وام‌ها معمولاً توسط بانک مسکن و تنها با شرایط خاص با ارائه سند منزل و با نرخ بهره ویژه‌ ارائه می‌شوند.

وام‌های خودرو نیز دقیقا با شرایط مشابه وام مسکن در مبالغ کمتر برای خرید خودرو نو و یا تعویض خودرو فرسوده ارائه می‌شود. همچنین وام‌های تجاری برای تأمین سرمایه‌گذاری و نیازهای مالی شرکت‌ها در نظر گرفته شده است.

تنها بعضی از بانک‌ها هستند که با شرایط ویژه انواع وام تجاری را به اشخاص حقوقی( ارگان‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌ها) ارائه می‌کنند. برای مثال بانک تجارت در این راستا طرح‌های تسهیلاتی متنوعی ارائه کرده است. این وام‌ها ممکن است به صورت تسهیلات نقدی، تسهیلات خرید تجهیزات و یا وام‌های تأمین سرمایه‌ ارائه شوند.

در ادامه به بررسی انواع تسهیلات و وام‌های رایج در سیستم بانکداری کشور پرداخته‌ایم.

وام مسکن

وام مسکن یکی از رایج‌ترین انواع وام بانکی در ایران است. همانطور که از نامش مشخص است، وام مسکن در ازای اهدافی مرتبط با مسکن اعطا می‌شود. خرید مسکن جدید، تعمیر مسکن، ساخت و ساز منزل مسکونی و یا حتی اجاره مسکن از جمله مواردی هستند که می‌توانید برای تامین بودجه موردنیازشان وام مسکن بگیرید.

هرچند که تسهیلات خرید، نوسازی و اجاره منزل در ایران توسط چندین بانک ارائه می‌گردد اما بهترین انتخاب برای دریافت وام مسکن، استفاده از تسهیلات ارائه شده از جانب بانک مسکن ایران است. بانک مسکن اصلی‌ترین موسسه مالی وام دهنده برای دریافت این نوع تسهیلات است که انواع وام مرتبط با مسکن را برای خرید، ساخت، تعمیرات و اجاره منزل ارائه می‌کند. هر فرد می‌تواند بسته به شرایط خود با در دست داشتن سند ملکی و یا اجاره نامه از تسهیلات این بانک بهره‌مند شود.

وام ازدواج

وام ازدواج یکی دیگر از وام‌های همیشگی و رایج در سیستم بانکی کشور است که هرساله از سوی دولت به زوج‌های در شرف ازدواج اعطا می‌گردد. این وام به نسبت بسیاری از وام‌های بانکی شرایط دریافت ساده‌ای دارد که با هدف آسان شدن ازدواج برای جوانان در نظر گرفته شده است. زوج‌هایی که قصد دریافت وام ازدواج را دارند، ابتدا درخواستشان را به صورت آنلاین ثبت می‌کنند و پس از تماس از سوی بانک، به یکی از شعب بانکی که درخواست وام داده‌اند مراجعه و مراحل دریافت وام را کامل می‌کنند.

وام قرض الحسنه

تمامی وام‌های بانکی با یک نرخ بهره (سود بانکی) از پیش مشخص شده به فرد گیرنده پرداخت می‌شوند. اما وام‌های قرض الحسنه بدون دریافت سود یا بهره به فرد متقاضی ارائه می‌شوند. این نوع وام بیشتر از جانب موسسئه‌های مالی و اعتباری در مبالغ خرد با نرخ بهره صفر و یا نرخ بهره 1 تا 4 درصد به مشتریان ارائه می‌گردد.

وام خرید کالا

چندسالیست که تسهیلات خرید کالا در بسیاری از بانک‌ها به صورت یک طرح دائمی به اجرا گذاشته شده است. این وام که بیشتر از هرکسی مناسب تازه عروس و دامادهاست، یا به صورت وجه نقد و یا به صورت کالا کارت برای خرید کالای تولید داخل از فروشگاه‌های معتبر لوازم خانگی به فرد متقاضی ارائه می‌گردد. با دریافت این وام می‌توانید کالاهای اساسی منزل را یکجا و بدون نگرانی خریداری کنید. برای دریافت وام خرید کالا کافیست با یک معرفی نامه از سوی فروشگاه به یکی از شعب بانکی طرف قرارداد مراجعه کنید.

وام خرید خودرو

وام خرید خودرو یک وام بانکی جهت خریداری خودروی نو است. این نوع تسهیلات تنها برای خرید خودروهای داخلی از سوی بانک به فرد درخواست کننده اعطا می‌گردد. سقف وام خرید خودرو هر سال توسط بانک‌های وام دهنده اعلام می‌شود و شما می‌توانید با دردست داشتن ضمانتنامه و یا با فیش حقوقی کارمندان دولت از این وام برای خرید خودرو بهره مند شوید.

وام مضاربه

وام مضاربه را می‌توان در حکم سرمایه برای شروع کسب و کار درنظر گرفت. آن دسته از افرادی به تازگی شرکتی ثبت و تاسیس کرده‌اند؛ یا به هر صورت قصد شروع و توسعه یک فعالیت اقتصادی را دارند، می‌توانند برای دریافت وام مضاربه به بانک‌های دولتی و خصوصی مراجعه کنند. در وام مضاربه شما می‌توانند به عنوان فرد درخواست کننده با در دست داشتن مدارکی مانند جواز یا پروانه کسب و یا سند ثبت شرکت تسهیلات موردنظرتان را جهت تامین نقدینگی از بانک دریافت کنید.

وام خرید مواد اولیه

شرط اصلی برای دریافت وام خرید مواد اولیه این است که در ردیف تولیدکنندگان قرار داشته باشید. تولیدکنندگانی که در صنایع مختلف کار می‌کنند، ممکن است برای خرید تجهیزات در راستای توسعه کسب و کارشان نیازمند حمایت مالی باشند؛ این افراد می‌توانند برای تامین بودجه مورد نیاز خود از دریافت وام بانکی خرید مواد اولیه کمک بگیرند. البته باید این نکته را اضافه کنیم که وام خرید مواد اولیه در تمام بانک‌ها دردسترس نیست و تنها بعضی بانک‌های کشور این نوع وام را ارائه می‌کنند.

وام بازنشستگان

بسیاری از بانک‌های دولتی در طول سال طرح‌های متنوعی را برای ارائه وام به مستمری‌بگیران و بازنشستگان ارائه می‌کنند. همچنین سازمان‌ها و موسسات نیز برای کارمندان بازنشسته خود تسهیلاتی را  در نظر می‌گیرند که به واسطه بانک‌ها به شکل وام به افراد واجد شرایط ارائه می‌شود.

وام خودروی فرسوده

وام تعویض خودروهای فرسوده که بیشتر با هدف جمع آوری و تعویض تاکسی های فرسوده ارائه شد یکی از مهم‌ترین اقدامات دولتی برای کاهش میزان آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست بود. به موجب این طرح چنانچه مالک خودرو فرسوده هستید، کافیست با در دست داشتن مدارک خودرو در بانک‌های مشخص شده برای ثبت نام وام خودروی فرسوده اقدام کنید.

باید اضافه کنیم که با توجه به نوع خودرو، مدل آن و شرایط هر بانک، سقف قیمتی متفاوتی برای این وام تعیین شده است.

وام قرض الحسنه فرزندآوری

وام فرزند و فرزندآوری که به صورت وام قرض الحسنه فرزندآوری معرفی شده است یکی از تسهیلات جدید بانک مرکزی ایران است. به موجب این طرح بانک‌های مختلف دولتی که هرساله از سوی بانک مرکزی انتخاب می‌شوند به والدین نوزادانی که از فروردین سال 1400 متولد شده باشند تسهیلات قرض الحسنه اعطا می‌کنند. میزان این تسهیلات ابتدای هر سال توسط بانک‌های‌ ارائه دهنده مشخص و اعلام می‌گردد.

وام تعمیرات مسکن

عموما این وام را با نام وام جعاله می‌شناسند. جعاله یا وام تعمیرات مسکن، یکی از انواع ‌وام‌های بانکی در ایران است که بر روی سند ملکی با هدف شروع تعمیرات به صورت مرحله‌ای به فرد متقاضی ارائه می‌گردد. این وام با توجه به نوع بانک ارائه دهنده با شرایط مختلفی برای مثال با سپرده‌گذاری و یا بدون سپرده ارائه می‌شود.

وام خوداشتغالی

تسهیلات خوداشتغالی نوع دیگری از وام بانکیست که از طرف بسیاری از بانک‌های دولتی به شخص متقاضی اعطا می‌گردد. باید اضافه کنیم که این نوع وام عموما با در دست داشتن معرفی نامه از سمت موسساتی مانند بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد شهید و وزارت کار و رفاه اجتماعی به افراد واجد شرایط که به دنبال راه اندازی کسب و کاری هستند اما سرمایه کافی برای شروع کارشان ندارند، اختصاص داده می‌شود.

وام دانشجویی

یکی دیگر از انواع وام بانکی در کشور، وام‌ دانشجویی است که با هدف کاهش مخارج تحصیلی دانشجویان به منظور پرداخت شهریه‌های دانشگاه و یا کمک هزینه خرید تجهیزات دانشجویی مانند لپ تاپ به دانشجویان اعطا می‌گردد. دانشجویان می‌توانند برای دریافت این نوع تسهیلات به صندوق رفاه دانشجویان دانشگاه خود مراجعه و جهت دریافت وام نام نویسی کنند. کارمزد وام دانشجویی عموما بسیار کم و شرایط اخذ وام از سمت دانشگاه بسیار ساده است.

انواع وام در مهم‌ترین بانک‌های ایران

تنوع سیستم‌های بانکی در ایران نسبتا بالاست. سه گروه بانک‌های دولتی، بانک‌های خصوصی و موسسه‌های مالی و اعتباری در ایران فعالیت دارند هر کدام به نوبه خود نقش مهمی در بازار مالی کشور ایفا می‌کنند. تمامی بانک‌ها طرح‌هایی برای ارائه تسهیلات به مشتریانشان درنظر گرفته‌اند که در این میان وام‌های سپرده بانکی، وام‌های مسکن، ازدواج، خرید کالا و وام‌های فوری در بسیاری از این بانک‌ با شرایط یکسان ارائه می‌گردد.

برخی از مهم‌ترین بانک‌های ایران عبارتند از بانک ملی ایران که به عنوان بزرگ‌ترین بانک کشور و بانک مرکزی ایران شناخته می‌شود. بانک صادرات ایران که نقش مهمی در ارتباطات تجاری بین المللی ایران دارد. بانک تجارت که عهده دار ارائه خدمات بانکی به شرکت‌ها و صنایع است.

 بانک ملت که به عنوان شرکت خدمت‌های مالی و بانکداری ایرانی فعالیت می‌کند. بانک سپه که به عنوان یکی از بانک‌های دولتی مهم ایران در بازار مالی فعالیت دارد و مورد دیگر بانک مسکن که به عنوان یک بانک تخصصی در زمینه تأمین مالی مسکن و ارائه انواع وام‌های مسکن در کشور فعالیت دارد.

این موارد تنها چند نمونه از مهم‌ترین بانک‌ها در ایران هستند. بسیاری از بانک‌های دیگر نیز در بازار مالی ایران فعالیت می‌کنند و نقش مهمی را در ارائه خدمات مالی و بانکی به جامعه برعهده دارند. در ادامه انواع وام بانکی که توسط مهم‌ترین بانک‌های ایران ارائه می‌شوند را در جدولی کنار یکدیگر قرار داده‌ایم:

بانک	انواع وام
بانک ملی ایران	تسهیلات مسکن تسهیلات خرید خودرو وام ازدواج وام خوداشتغالی وام خرید کالا وام تعمیرات مسکن وام سپرده گذاری طرح صدف وام کارگشای بانک ملی
بانک ملت	وام 3.2 میلیاردی طرح پذیرندگان وام 500 میلیونی طرح شایان وام 200 میلیون تومانی سامانه فرابانک وام 100 میلیون تومانی طرح تابش وام طرح ویژه متخصصین وام تعمیرات مسکن، وام خرید کالا تا سقف 100 تومان
بانک کشاورزی	وام طرح باران برای فعالین صنعت کشاورزی وام طرح حامی گندم برای کشاورزان گندم کار وام طرح بانوی ایرانی با هدف اشتغال زایی بانوان تا سقف 200 میلیون تومان وام احسان با امتیاز سپرده‌گذاری در بانک کشاورزی
بانک صادرات	وام سلف یا پیش‌خرید تولیدات وام مشارکت مدنی وام اجاره به شرط تملیک وام مضاربه وام جعاله وام قرض الحسنه بر روی سپرده
بانک سپه	وام 5 میلیارد تومانی طرح نگین آتیه بانک سپه وام 5 میلیارد تومانی طرح کارآسان بانک سپه وام 200 میلیون تومانی طرح نگین مهر بانک سپه وام 200 میلیون تومانی طرح نگین میثاق ۲ بانک سپه وام 150 میلیون تومانی خوداشتغالی بانک سپه وام 100 میلیون تومانی بدون ضامن بانک سپه وام 50 میلیون تومانی طرح نگین مهر بانک سپه وام 50 میلیون تومانی بهین کارت بانک سپه وام 40 میلیون تومانی جعاله (تعمیر) بانک سپه
بانک تجارت	وام 2 میلیارد تومانی طرح سفیران سلامت بانک تجارت وام 500 میلیون تومانی طرح کالانو بانک تجارت وام 300 میلیون تومانی طرح تسریع بانک تجارت (وام فوری بانک تجارت) وام 200 میلیون تومانی خرید کالا بانک تجارت وام 200 میلیون تومانی طرح پویا برتر بانک تجارت وام 200 میلیون تومانی طرح پویا بانک تجارت وام 200 میلیون تومانی طرح تسهیلاتی کارنووام بانک تجارت وام 100 میلیون تومانی بدون ضامن بانک تجارت وام 30 میلیون تومانی طرح زوج مهر بانک تجارت (وام خرید اقساطی لوازم خانگی)
بانک مسکن	وام خرید واحد مسکونی وام ساخت واحد مسکونی وام تعمیر واحد مسکونی وام ۲۰۰ میلیون تومانی تسهیلات ودیعه مسکن (وام اجاره)
بانک رفاه	وام 1 میلیارد تومانی طرح پاک بانک رفاه وام 500 میلیونی طرح حرکت بانک رفاه وام 200 میلیونی طرح ثمر بانک رفاه وام 100 میلیونی طرح اساتید بانک رفاه وام 100 میلیونی طرح کرامت بانک رفاه (وام بازنشستگان) وام 100 میلیونی خرید کالا وام 100 میلیون تومانی بدون ضامن بانک رفاه وام 50 میلیون تومانی طرح انتخاب رفاه